Studimi: – Përmbysja e poleve të Tokës solli zhdukjen e Neandertalëve dhe po kërcënon njerëzimin

20 SHKURT 2021

Kthimi i poleve magnetike të Tokës, së bashku me një prishje të përkohshme të fushës magnetike të botës rreth 42,000 vjet më parë, mund të ketë shkaktuar një sërë ndryshimesh mjedisore, stuhish diellore dhe zhdukjen e Neandertalëve, sipas një studimi të ri.

Fusha magnetike e Tokës na mbron, duke vepruar si një mburojë kundër erës diellore (një rrymë grimcash të ngarkuara dhe rrezatimi) që del nga dielli.

Por fusha gjeomagnetike nuk është e qëndrueshme në forcë dhe drejtim, dhe ka aftësinë të rrokulliset ose të kthehet mbrapsht.

Rreth 42,000 vjet më parë, në një ngjarje të njohur si Ekskursioni Laschamp, polet bënë pikërisht këtë për rreth 800 vjet, para se të ndërroheshin sërish, por shkencëtarët nuk ishin të sigurt se si apo nëse ndikoi në botë.

Tani, një ekip studiuesish nga Universiteti i Sidneit i Uellsit të Ri Jugor dhe Muzeu i Australisë Jugore thonë se rrokullisja, së bashku me ndryshimin e erërave diellore, mund të kishin shkaktuar një varg ndryshimesh dramatike të klimës që çuan në ndryshimin e mjedisit dhe zhdukjen masive.

Shkencëtarët analizuan unazat e gjetura në pemët e lashta kauri të Zelandës së Re, disa të cilat ishin ruajtur në sedimente për më shumë se 40,000 vjet, për të krijuar një shkallë kohore se si atmosfera e Tokës ndryshoi me kalimin e kohës.

Duke përdorur takimet me radiokarbon, ekipi studioi prerjet kryq të pemëve, unazat vjetore të rritjes së të cilave shërbyen si një vulë natyrore kohore, për të gjurmuar ndryshimet në nivelet e radiokarbonit gjatë përmbysjes së poleve.

“Duke përdorur pemët e lashta ne mund të matnim dhe datonim kulmin e niveleve të radiokarbonit atmosferik të shkaktuar nga shembja e fushës magnetike të Tokës”, tha Chris Turney, profesor në Shkencën e UNSË, drejtor i Qendrës së Kërkimit të Shkencës për Tokën dhe Qëndrueshmërinë e universitetit autori kryesor i studimit, në një deklaratë.

Studiuesit zbuluan se përmbysja çoi në “ndryshim të theksuar të klimës”. Modelimi i tyre tregoi se shtresa e akullit dhe rritja e akullnajave në Amerikën e Veriut dhe zhvendosjet në sistemet e stuhive tropikale mund të gjurmohen që nga periudha e kalimit të polit magnetik, të cilin shkencëtarët e quajtën “Adams Event”.

“Në mënyrë efektive, fusha magnetike e Tokës pothuajse u zhduk, dhe ajo hapi planetin deri në të gjitha këto grimca me energji të lartë nga hapësira e jashtme. Do të ketë qenë një kohë tepër e frikshme”, tha Turney.

Studiuesit thonë se Ngjarja Adams mund të shpjegojë shumë nga misteret evolucionare të Tokës, duke përfshirë zhdukjen e Neandertalëve.

“Ne në thelb nuk kishim aspak fushë magnetike mburoja jonë e rrezatimit kozmik ishte zhdukur plotësisht,” tha Turney.

Dobësimi i fushës magnetike do të thoshte që më shumë mot hapësinor, siç janë shpërthimet diellore dhe rrezet kozmike galaktike, mund të drejtoheshin në Tokë.

Ekspertët thonë se aktualisht ka lëvizje të shpejtë të polit magnetik verior përgjatë hemisferës veriore, e cila mund të sinjalizojë një tjetër kthim.

“Kjo shpejtësi, së bashku me dobësimin e fushës magnetike të Tokës me rreth nëntë përqind në 170 vitet e fundit, mund të tregojë një ndryshim të ardhshëm,” tha Cooper.

“Nëse një ngjarje e ngjashme do të ndodhte sot, pasojat do të ishin të mëdha për shoqërinë moderne. Rrezatimi kozmik i ardhshëm do të shkatërronte rrjetet tona të energjisë elektrike dhe rrjetet satelitore,” tha ai.

Aktiviteti njerëzor tashmë ka shtyrë karbonin në atmosferë në nivelet “kurrë më parë nga njerëzimi”, tha Cooper.

“Një ndryshim i polit magnetik ose ndryshim ekstrem në aktivitetin e Diellit do të ishte përshpejtues i paparë i ndryshimit të klimës. Ne kemi nevojë urgjente për të ulur emetimet e karbonit përpara se një ngjarje e tillë e rastësishme të ndodhë përsëri,” shtoi ai.

Gazeta Shqip